REFLEKS NEDİR
Herhangi bir uyartı karşısında düşünülmeden, çok ani
bir şekilde verilen tepkiye refleks diyoruz. REFLEKS NASIL OLUŞUR? Sıcak bir
şeye dokunduğumuzda vücudumuz beyinin gösterebileceği tepkiden daha hızlı
hareket eder. Derideki ufacık alıcılar sıcaklık duyusunu (yada başka zarar
vericinin uyartısını) tespit eder ve sinirler yoluyla hemen omuriliğin ganglion
denen bir sinir düğümüne haber gönderir. Gangliondan iki haber iletisi çıkar.
Biri omurilikten beyine gider ve muhtemel tehlikeyi haber verir. Cevap iletisi
kaslara ulaşır ve birdenbire büzülmesine ve hızla elimizi geri çekmemizi
sağlar. Parmağımızın yandığını anladığımız ve beynimiz acıyı tespit ettiği
zaman elimiz tehlikeden uzaktadır. Bu bir istemsiz harekettir, bu hareketi
oluşturan işleve refleks yayı denir. Refleks yayı vücut savunmasının önemli bir
mekanizmasıdır. Örneğin gözümüzün nazik yüzeyi "göz kırpma refleksi"
ile korunur.
Omurilik refleksleri
kalıtsaldır ve ikiye ayrılır:
·
Doğuştan gelen refleks
·
Sonradan kazanılan refleks
Doğuştan (Kalıtsal)
Refleks
·
Doğuştan gelir, sonradan kazanılmaz.
·
Aynı türün bireylerinde görülür.
·
Bu refleksler omuriliğin kontrolündedir.
Öksürme, hapşırma,
iğne batan ve ateş değen elin çekilmesi, göz kapağının kırpılması, çocuktaki
emme davranışı, hapşırınca gözün kapanması.
Sonradan (Şartlı)
Refleks
·
Sonradan öğrenmeyle oluşur.
·
Bireyden bireye farklılık gösterebilir.
·
Örneğin bisikletin sürmeyi öğrenirken, öğrenme işlevi beynin
kontrolündedir. Ancak her gün bisiklet sürerek bu davranışı alışkanlık haline
getiririz. O zaman davranış omuriliğin kontrolüne geçer.
K-3
Refleks
nasıl ölçülür
En basit bir refleks
vücudumuzdaki 12 milyar nöronun yalnız üçü ile olur. Herhangi bir sinirhücresi
bir uyarı alınca bir sinir düğümüne bağlı olan aksonu boyunca bir uyartı haberi
gönderir. Uyartı buradan bir motor sinire haber ileten omurilikteki ilgili
nörona geçer. Motor nöron, vücudun uygun bölgesine gerekli cevabı ileterek
kasları harekete geçirir ya da durdurur. Günlük yaşamımızda, sıcak bir yüzeye
dokunduğumuz ya da vücudumuza bir iğne battığı zaman, ilgili refleks yayı,
beynin yardımı gerekmeden elimizi çekmemizi sağlar. Bütün bilgiler omurilik
tarafından cevaplandırıldığı için kaslar hemen harekete geçebilir. Çok az sonra
da deride bulunan acı alıcıları beyine haber ulaştırır ancak bu ana kadar
kaslar gerekli hareketi zaten yapmış olurlar. Acının önlenmesi sağlanırken
oldukça karmaşık hareketler gerektiği için, normal olarak üçten pek fazla nöron
bu işleve katılmıştır. Diz kapağı altındaki kas kirişine vurulduğunda aynı
refleks yayı meydana gelir. Burada kasa yapılan basıncı ölçen alıcılar omuriliğe yanlış bilgiyi iletir, omurilikten gelen emirle
ayağın ani bir fırlama hareketi yapmasına neden olur.k-4
Sinir sistemi nedir?
Sinir Sistemi veya Sinir
Ağı, canlıların içsel ve dışsal çevresini algılamasına yol açan, bilgi elde
eden ve elde edilen bilgiyi işleyen, vücut içerisinde hücreler ağı sayesinde sinyallerin
farklı bölgelere iletimini sağlayan, organların, kasların aktivitelerini
düzenleyen bir organ sistemidir
Beyine sahip sistemi
düşünce ve duygu üretmez veya iletmez. Süngerler dışında tüm çok hücreli
hayvanlarda bulunur. Beyin insan vücudunun en önemli organlarındandır. Sinir
sisteminde bulunan hastalıklar; menenjit, şizofreni, alzheimer hastalığı,
kortikal görme bozukuluğu, parkinson, epilepsi (sara), Multiple skleroz (MS) bunlar sinir sisteminde bulunan
bazı hastalık çeşitleridir. Sinir sistemi iki bölümden oluşur merkezi sinir
sistemi ve çevresel sinir sistemi.
MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ: Beyin ve omurilikten oluşur.
BEYİN: Vücudumuzun öğrenme, hafıza ve yönetim merkezidir.
· Duyu organlarından gelen bilgileri değerlendirir.
· Konuşma ve istemli hareketlerimizin gerçekleşmesini sağlar.
· Acıkma, susama uyku ve uyanıklık gibi olayları düzenler.
· Kan basıncımızı ve vücut sıcaklığımızı ayarlar.
· Merkezi sinir sistemimizdeki diğer organların yardımıyla organlarımızın ve
sistemlerimizin düzenli çalışmasını sağlar.k-6
Çevresel
sinir sistemi
Çevresel sinir sistemi, beyin ve omuriliği vücudun
diğer organlarına bağlayan sinirlerden oluşur. Bu sinirlerden 12 çifti
beyinden, 31 çifti omurilikten çıkarak kollara ayrılır. Beyinden çıkan
sinirler baştaki duyu organları, kaslar ve salgı bezleri ile bağlantılıdır.
Bunlarda vagus siniri iç organlarla bağlıdır.
Omurilikten çıkan sinirler duyu ya da
motor sinirlerdir. Her bir omurilik siniri, ön ve arka kök olmak üzere iki
kökün birleşmesi ile oluşur. Ön kök motor, arka kök duyu sinirlerinden
oluşmuştur. Kökler omurlar arası delikte birleşerek tek sinir halinde çıkar.
İnsandaki en büyük sinir çifti, bacaklara giden siyatik sinirleridir.
OTONOM SİNİR SİSTEMİ VE HİPOTALAMUS
Korktuğumunda
kalp hızımız ve solunumumuz hızlanır ve yüzeyelleşir, ağzımız kurur, kaslarımız
gerginleşir, avuç içlerimiz terler, ve belki koşmak isteyebiliriz. Bu vücutsal
değişikliklere otonom sinir sistemi aracılık eder. Otonom sinir sistemi kalp
kası, düz kas ve dış salgı bezlerini kontrol eder. Hipotalamus, iç
ortamın sürdürülmesi olan hemostasizi sağlayacak vücutsal yanıtları düzenler.
Hipotalamus, otonom sinir sistemi, endokrin sistem ve motivasyonla ilişkili
nöral sistemle ilgilidir.
k-8
Otonom
Kontrol Merkezleri
•
Hipotalamus
•
Su dengesi
•
Sıcaklık
•
Açlık
•
Pons
•
Soluma
• Kalp
•
Damar çapı
•
Medulla
•
Soluma merkezleri k-9
Reaksiyon
tanımı
Kasa gelen bir uyaranın
sinirler yoluyla merkezi sinir sistemine ulaştırılması ve burada karar
oluşturarak (emir olarak) tekrar sinirler yoluyla kaslara iletilmesi ve
kasların ilgili emir doğrultusunda harekete geçmesidir. Uyaran, görme, dokunma
ve işitme ile ilgili olabilir. Reaksiyon, bilinçli olarak gösterilen (ortaya
çıkan) bir tepkidir. K-9
Reaksiyon zamanına etki eden faktörler şu
şekilde özetlenebilir;
1-Uyaran
çeşidi.
2-Uyaranın
yoğunluğu
3-Uyaranların
sayısı
4-Peşi
sıra gelen uyaranlar arasındaki zaman
5-Hazırlık
uyaranı
6-Ön
periyot
7-Ön
periyot sırasındaki konsantrasyon
8-Çalışmanın
rolü
9- Sporcunun yaşı ve koşulları
k-10
Reaksiyon Zamanı + Dokunma Testi: Denek bir
reaksiyon süresi testini yapmaya çalışırken aynı anda dokunarak yapılması
gereken bir testi de yapar.
· Bütün testlerde kullanıcı ihtiyacına göre
çeşitli parametreleri ayarlayabilirsiniz. Bu parametreler şunlardır: Uyarıcı
Seçimi, Reaksiyon Yöntemi, İpucu Türü, İpucu Uzunluğu, Hata Türleri, Tepki
zaman aşımı ve Rastgele sunum.
Uyarıcılar (Stimulus)
· 9 adet Üç renkli ışıklar
· Yüksek ses veya düşük ses
· Rastgele veya sabit sunum
· 10 adet iç ve dış etkin noktaları
olan hassas dokunmatik tuşlar
Reaksiyon / Hareket
Tuşları
· Üç renkli ışık
· Yüksek ses veya
· Düşük
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder