SPORDA DOPİNG
KULLANIMI

DOPİNG;

• Performansı artırmak amacıyla yasaklı maddelerin ya da yöntemlerin kullanılmasına doping denir.

• Organizmaya yabancı bir ajanın hangi yoldan olursa olsun veya fizyolojik maddelerin anormal miktarlarda bir şahsa yarışma esnasında performansı yapay olarak ve kural dışı bir şekilde artırmak amacıyla uygulanması uyarıcı olarak kabul edilir.

DOPİNG;

• Bir başka deyişle sporcunun bizzat kendisi ya da yönetici, çalıştırıcı, teknik direktör, doktor, fizik tedavi uzmanı, masör gibi kişilerin teşviki ile zihinsel ve/veya fiziksel performansını doğal olmayan yollarla artırmak,
• Ya da tıbbi açıdan uygun olmamasına karşın sadece yarışmaya katılabilmek amacı ile hastalıkların ve sakatlıkların tedavisi için bazı maddeleri kullanması da dopingdir.

DOPİNG;

• ETİK,
• TIBBİ,

DOPİNG SINIFLAMASI (2007)

            1- Kullanımı yasak olan maddeler,
            2- Kullanımı yasak olan yöntemler,
            3- Kullanımı kısıtlı olan maddeler,
            4- İdrar derişimleri verilen limitlerin üzerinde bulunduğunda doping kabul edilen maddeler

YASAKLI MADDELER
            (YARIŞMA VE YARIŞMA DIŞI)
            A- Anabolik ajanlar
                        a- eksojen
                        b- endojen
            B- Peptid hormon ve analogları      
            C- Beta–2 Agonistleri
            D- Antiöstrojenik aktivite gösteren   maddeler
            E- İdrar söktürücüler ve diğer                                               maskeleyici Ajanlar

YASAKLI MADDELER
            (YARIŞMA ESNASINDA)
            A- Uyarıcılar
            B- Narkotik analjezikler
            C- Kannabinoidler
            D- Glukokortikosteroidler    

YASAKLI YÖNTEMLER
            A- Oksijen transferinin artırılması
                        1- Kan dopingi,
                        2- Yapay oksijen taşıyıcıları ve plazma genişleticileri (Hb ürünleri,                                                      perflorokimyasallar,            RSR–13)

            B- kimyasal ve fiziksel uygulamalar

            C- Gen Dopingi

            KAN DOPİNGİ;

            Yükseklik antrenmanı esnasında sporcudan alınan kanın, deniz seviyesine indikten sonra yarışma öncesi sporcunun kendisine verilmesi yöntemidir.
                       

Kan dopingi

Yan etkileri

• Viral ve bakteriyel enfeksiyonlar
• Akut hemolitik reaksiyon
• Damar içi pıhtılaşma
• Kan uyuşmazlığı
• Hava embolisi
• Alerjik reaksiyonlar
• Anaflaktik şoklar
• Kalp krizi riskinde artış
• Ateş

KULLANIMI KISITLI MADDELER
            (BAZI SPOR DALLARI İÇİN)
          
            A- ALKOL

            B- BETA-BLOKERLER

İdrar İçindeki Derişimleri Aşağıda Verilen Sınırların Üzerinde Bulunduğunda Doping Olan Maddelerdir.

Karboksi-THC            >15 nanogram/mililitre
Katin                         >5 mikrogram/mililitre
Efedrin                       >10 mikrogram/mililitre
Epitestosteron            >200 nanogram/mililitre
Metilefedrin              >10 mikrogram/mililitre
Morfin                        >1 mikrogram/mililitre
19-norandrosterone    >2 nanogram/mililitre (erkeklerde)
19-norandrosterone    >5 nanogram/mililitre (bayanlarda)
Salbutamol (yarışma dışı analizde)    >1000 nanogram/mililitre T/E oranı   >6

Anabolik-Androjenik steroidlerin etkileri

• Enzim sistemini aktive ve inaktive etme
• Reaksiyonların hızını değiştirme
• Genetik materyale etki etme
• Primer seks karakterleri: cinsiyet organlarının büyümesini uyarma, testislerde, peniste, skrotumda genişleme
• Sperm yapımını uyarma
• Sekonder cinsiyet karakterleri: ses tellerinin kalınlaşması, vücut kıllanmasında artış, kas kitlesinde artış, deri yağ bezlerinde salgı artışı, boy uzaması
• Protein yapımını arttırma ve protein yıkımını azaltma. Kas, kemik ve deri dokusunda Anabolik etki
• Cinsel istek ve saldırganlıkta artış
• Kan yapımında artış
• Bazal metabolizma hızında artış
• Vücutta su ve tuz tutulumunda artış

Beta–2-Agonistler

İdrar söktürücülerin yan etkileri

• Sıvı kaybı
• Aşırı ağırlık kaybı
• Kan hacminde azalma
• Elektrolit dengesi bozukluğu
• Yüksek ya da düşük kan potasyum düzeyi
• Böbrek bozuklukları
• Kan basıncında azalma
• Kalp ritmi bozuklukları
• Şeker hastalığı ciddileşme riski
• Ürik asit miktarı artışı
• Kas gücünde azalma
• Kassal verim düşüklüğü
• Dayanıklılık kapasitesinde düşme
• Kas krampları
• Sistemik alkalozis
• Düşük kan şekeri
• Geçici sağırlık

Uyarıcıların etkileri

• Uyanıklık
• Toplam uyku süresinde azalma
• Yorgunluk geciktirme
• Psikomotor performansta artış
• Kendine güven duyusunda artış
• Reflekslerde artış
• Kan basıncında artış
• Kalp atım hızında artış
• Metabolik hızda artış
• Oksijen tüketiminde artış
• Solunum yolları ve bağırsaktaki düz kaslarda gevşeme
• Solumsal uyarımda artış
• Tükürük salgısında azalma
• Gözbebeğinde genişleme

Uyarıcıların yan etkileri

• Öfori
• Alışkanlık
• İlaca tolerans
• Huzursuzluk
• Sinirlilik
• Uykusuzluk
• Halüsinasyonlar
• Delirium
• Paranoid psikoz
• El titremesi
• Ateş
• Ağız kuruluğu
• İştah kaybı
• Koordinasyon bozukluğu
• Kalp ritmi bozuklukları
• Kan basıncında artış

Uyarıcıların kullanımıyla oluşan ölüm nedenleri

• Beyin kanaması
• Akut kalp yetmezliği
• Kalp ritim bozuklukları
• Vücut sıcaklığında aşırı artış

Kafein (Yeni listede yok)

Etkileri

• Merkezi sinir sisteminde genel uyarı
• Uyku süresi ve uyku derinliğinde azalma
• Kalp ve iskelet kası kasılabilmesinde artış
• Kalp atım hızı, atım hacmi ve dinlenim kan basıncında artış
• Solumsal uyarım
• Vücut yağlarının serbestleşmesi ve kullanımında artış
• Mide asit, pepsin ve ince barsak salgılarında artış
• İdrar oluşum miktarında artış

Yan etkileri

• Alışkanlık
• Sinirlilik
• Huzursuzluk
• Kas ağrıları
• Depresyon
• Baş ağrısı
• Migren
• Kalp ritmi bozuklukları
• Vücut sıcaklığında artış
• İdrar miktarında artış
• Uykusuzluk
• El titremesi

Kokain

Etkileri

• Lokal anestezi
• Merkezi sinir sistemi uyarımı
• Zihinsel işlevlerde artış
• Fiziksel güç artışı duygusu
• Dolaşım sistemi uyarımı
• Solunum sistemi uyarımı

Yan etkileri

• Bağımlılık
• Öfori
• Saldırganlık
• Vücut sıcaklığında artış
• Baş ağrısı    
• Körlük
• Karaciğer zehirlenmesi
• Beyin Kanaması
• Koma
• Kalpte ritmi bozukluğu
• Halüsinasyonlar
• Koroner damarların tıkanması
• Paranoya

Narkotik analjeziklerin yan etkileri

• Öfori  
• Ateş
• Alışkanlık
• Fiziksel bağımlılık  
• Mide bulantısı
• Depresyon
• Uykusuzluk
• Zihinsel dalgınlık  
• Kas spazmları
• Denge ve koordinasyon bozukluğu
• Konsantrasyon bozukluğu
• İdrar yapmada zorlanma
• Kalp atım hızının düşmesi
• Kan basıncının düşmesi
• Yoksunluk belirtileri
• Kusma
• Barsak doğal ritminin yavaşlaması
• Kabızlık
• Dinlenememe
• Eklem ağrısı
• Üşüme ve ürperme
• Solunum merkezinin baskılanması
• Terleme

Kannabinoidler

Yan etkileri

• Kalp atım hızında artış
• Kan basıncında artış
• Akciğer dokusunda iltihaplanma ve kanser
• Denge koordinasyon kaybı
• Kısa dönem hafıza kaybı
• Konsantrasyon bozukluğu
• Araç kullanma yeteneğinde bozulma

• Testosteronda azalma
• Sperm sayısında ve hareketliliğinde azalma
• Bayanlarda ovulasyon düzensizliği
• Halüsinasyonlar
• Anormal vücut sıcaklığı
• Gözde kan damarlarında genişleme
• Göz içi basıncında azalma

Alkol

Yan etkileri

• Uzun süre kullanımda alışkanlık
• Denge bozukluğu
• Reaksiyon zamanında bozulma
• El, kol ve kompleks koordinasyonda bozulma
• Saldırgan ve agresif davranışlar
• Karaciğer rahatsızlıkları

Lokal Anestetikler (Yeni Listede Yok)

UEFA TARAFINDAN SPORCULARIN DİKKATİ ÇEKİLEN BİLGİLER
1- Dopingle mücadele konusunda bir hata yapmamak için ne sebeple olursa olsun aldığınız ilaçları takım doktorunuza kesin olarak danışın.

2- Yediğiniz ve içtiğiniz gıdaların içinde de yasaklanmış maddelerin bulunabileceğini hatırlayın.

3- Aldığınız ilaçların, yediğiniz yiyeceklerin ve içtiğiniz içeceklerin üzerinde bulunan ve onların içeriği hakkında bilgi veren etiketler her zaman güvenli değildir. Bu bilgi aklınızda bulunmalıdır. 

UEFA TARAFINDAN SPORCULARIN DİKKATİ ÇEKİLEN BİLGİLER
4- Takım Doktorlarınızdan WADA, FİFA, UEFA ve TFF’nun kabul ettiği yasaklanmış doping maddeleri ve metotları listesini isteyiniz.

5- Doping kontrolleri sırasında vücudunuzda kullandığınız yasaklı madde bulunur ise birinci derecede cezayı siz alırsınız. Bu konuda size yardım edenler var ise onlarda ceza alacaktır. Fakat bu hal sizin için hafifletici neden değildir.

UEFA TARAFINDAN SPORCULARIN DİKKATİ ÇEKİLEN BİLGİLER 

 6- Yanlışlıkla yiyecek, içecek ve ilaçlardan yasaklanmış bir madde aldığınızı fark ederseniz bu maddenin vücudunuzdan ne kadar sürede çıkacağını takım doktorunuz ile konuşun.

7- Kronik hastalığınız nedeni ile devamlı kullanmak zorunda olduğunuz yasak listesinde bulunan bir ilaç var ise durumu takım doktorunuza danışıp TAKİ(TUE) ile kullanma izni alma olasılığı olduğunu hatırlayın.